सोने आणि चांदी — इतिहास, उपयोग आणि आजचे दर
सोने (Gold) आणि चांदी (Silver) हे मानवाच्या इतिहासातील दोन सर्वात मौल्यवान धातू आहेत. हजारो वर्षांपासून, या दोन्ही धातूंचा उपयोग चलन, दागिने, गुंतवणूक आणि औद्योगिक क्षेत्रात होत आहे. त्यांच्या अद्वितीय गुणधर्मांमुळे, सोने-चांदीने संस्कृती, अर्थव्यवस्था आणि कलेमध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे.
📌 आजचे सोन्याचे दर (मुंबई, 21 सप्टेंबर 2025)
| शुद्धता | प्रति ग्रॅम | प्रति 10 ग्रॅम |
|---|---|---|
| 24 कॅरेट | (1 ग्रॅम = ₹11,215) | (10 ग्रॅम= ₹1,12,150) |
| 22 कॅरेट | ₹10,280 | ₹1,02,800 |
(स्रोत: goodreturns.in)
इतर काही शहरांत आजचे २४-कॅरेट व २२-कॅरेट सोन्याचे दर (प्रति ग्रॅम) खालीलप्रमाणे आहेत:
| शहर | २४-कॅरेट (प्रति ग्रॅम) | २२-कॅरेट (प्रति ग्रॅम) |
|---|---|---|
| मुंबई | ₹11,022 (The Financial Express) | ₹10,103.50 (The Financial Express) |
| पुणे | ₹11,215 (Goodreturns) | ₹10,280 (Goodreturns) |
| नाशिक | ₹11,218 (Goodreturns) | ₹10,283 (Goodreturns) |
| नवी मुंबई | ₹11,223 (candere.com) | ₹10,280 (candere.com) |
सोने (Gold)
सोने हा नैसर्गिक पिवळसर रंगाचा, मऊ, चमकदार व लवचिक धातू आहे. त्यावर गंज चढत नाही, त्यामुळे त्याची चमक कायम राहते.
-
सांस्कृतिक महत्त्व: भारतात विवाह, सण-उत्सव व शुभ प्रसंगी सोने खरेदी करणे शुभ मानले जाते.
-
गुंतवणूक: सोने हे “सुरक्षित आश्रय” मानले जाते. आर्थिक अस्थिरतेच्या काळात लोक संपत्ती वाचवण्यासाठी सोने खरेदी करतात.
-
औद्योगिक उपयोग: इलेक्ट्रॉनिक्स (कनेक्टर, सर्किट बोर्ड), वैद्यकीय उपकरणे आणि दंतचिकित्सा यामध्ये सोन्याचा वापर होतो.
चांदी (Silver)
चांदी हा पांढरा, चमकदार, मऊ आणि मौल्यवान धातू आहे. सोन्यापेक्षा ती स्वस्त व सहज उपलब्ध आहे.
-
औद्योगिक उपयोग: उत्कृष्ट विद्युत व उष्णता वाहक असल्याने सौर पॅनेल, इलेक्ट्रॉनिक्स, बॅटरी, आरसे आणि औषध-तंत्रज्ञानामध्ये तिचा वापर मोठ्या प्रमाणावर होतो.
-
दागिने व परंपरा: परवडणारे असल्यामुळे चांदीचे दागिने सर्वसामान्यांमध्ये लोकप्रिय आहेत.
सोने व चांदीतील फरक
-
दुर्मीळता व किंमत: सोने दुर्मिळ असल्याने त्याची किंमत चांदीपेक्षा जास्त असते.
-
औद्योगिक वापर: चांदीचा औद्योगिक वापर सोन्यापेक्षा जास्त आहे.
-
रासायनिक प्रतिक्रिया: चांदी काळवंडते; सोन्यावर गंज लागत नाही.
-
गुंतवणूक: सोने सुरक्षित गुंतवणूक म्हणून ओळखले जाते, तर चांदीच्या किंमती औद्योगिक मागणीवर अवलंबून असतात.
निष्कर्ष
सोने आणि चांदी हे केवळ दागिने किंवा सांस्कृतिक प्रतीक नाहीत, तर ते गुंतवणूक आणि उद्योग क्षेत्रासाठीही अत्यंत महत्त्वाचे आहेत.
आजच्या दरानुसार, मुंबईत 24 कॅरेट सोन्याचा दर ₹1,12,150 (10 ग्रॅम) आणि 22 कॅरेट सोन्याचा दर ₹1,02,800 (10 ग्रॅम) आहे.